Na Sint volgt kerst. Is dat spanning of ontspanning? Fijne kerstdagen! Fijne dagen! Dat wensen we elkaar te pas en te onpas. Ik heb in het verleden fijne kerstdagen gehad - goede sfeer, leuke gedichten en het was echt gezellig. Met gezin, aanhang van de kinderen, huisdieren hebben we weer als een Italiaans gezin getafeld. Veel lachen, een beetje door elkaar heen roepen. Ik zie daarom uit naar Oudejaarsavond.
Dat is wel eens anders geweest. Niet alle jaren waren de kerstvieringen (of de familiebijeenkomsten door het jaar heen) even vredig. 'Vrede op aarde' werd 'vreten op aarde' en dat welbehagen was blijkbaar weggelegd voor andere mensen dan die in mijn directe nabijheid.
Drukke dagen met voorbereidingen: boodschappen, plannen, wat doen we met oma/hond/schoonfamilie, schoonmaken, laatste dingen regelen op het werk, kerstborrel etc.
Alles moet lukken en leuk zijn tijdens de feestdagen, toch?
Dikke stress en met die stress ga je de kerstdagen in. Want het moet op die twee of drie dagen.
En na al die moeite moeten die slagen!
Het MOET gezellig zijn, het eten MOET lukken, het cadeau MOET geslaagd zijn, die jurk MOET passen, en ome Harry MOET ophouden met de koffie en de soep te slurpen. En die foute politieke opmerkingen te maken. Dus spanning overal en nergens over.
Bijeenkomsten, maar vooral familiebijeenkomsten, zijn uitermate geschikt om veerkracht te beoefenen en mindful te zijn om je energie vast te houden. Het brengt je meditatieve vaardigheden naar een heel nieuwe vorm van oefening: van het zitten in stilte naar het zitten in een rumoerige omgeving met allerlei prikkels - ga er maar aan staan.
Doe je mee, doe je eens anders? Als je namelijk steeds dezelfde dingen op dezelfde manier doet, waarom ben je dan verbaasd dat je keer op keer dezelfde uitkomst krijgt?
Opa is een een ongeleid projectiel en dan die twee ooms....... pfffff
Als opa weer aan jouw kinderen voor de zoveelste keer jouw jeugdverhalen vertelt en daarmee afbreuk doet aan jouw opvoedkundige praktijken en je boosheid voelt, dan breng je je aandacht naar je lichaam en je adem. Je voelt hoe je zit, welke spieren gespannen en ontspannen zijn en observeer je adem. Dat brengt je weer in het huidige moment en laat je je boosheid gaan. Je hersenen kunnen maar 1 ding tegelijk: of aandacht geven aan de irritatie of aan jouw adem.
De hond is ook weer aan de spuitpoep, en dat op kerstavond.
Als ome Henk jouw rashond onder tafel voert, terwijl je expliciet hebt gevraagd om dat niet te doen anders raakt de hond aan de spuitpoep, dan voel je de irritatie en kijk je nog eens even goed naar jezelf. Eigenlijk gaat het niet om de hond, maar gaat het om wie hem steeds straks mag uitlaten om de 45 minuten? Dus eigenlijk om luiheid.
Als mensen ons frustreren of irriteren, dan komt dat omdat wij onze aandacht richten op hoe wij willen dat mensen reageren, of hoe wij vinden dat de wereld zou moeten zijn. Wees je dus bewust als deze irritaties opkomen dat je alleen maar gericht bent op jezelf en niet op wat jij wilt.
Vraag jezelf daarom eens af wat ome Henk eigenlijk wil. Wil hij de hond voeren of wil hij gewoon menselijke aandacht in de vorm van een gesprek.
Oefen steeds door de vraag te stellen: 'wat wil de ander/heeft de ander nodig en voel hun pijn/benodigheden zonder te oordelen'.
In een wereld waar veel gezegd wordt, maar steeds minder echt wordt geluisterd, kun je oefenen in mindful luisteren. Oefen in luisteren zonder interne dialoog, zonder innerlijke ruis die de boodschap van de ander geweld aan doet, zonder oordeel.
Voor veerkracht tijdens de kerstdagen, beoefen je mindfulness.
Observeer je gedachten. Je bent niet je gedachten, je hoeft niet altijd direct te reageren. Bouw een pauze in voordat je reageert, zonder dat je mee gaat in het verhaal dat je opbouwt, zonder dat je aannames doet. Je gedachten komen en gaan als elkaar passerende schepen op de oceaan.
Laat de uitkomst los. Je bouwt stress op omdat we alles willen controleren. Terwijl we geen controle hebben. Zeggen tegen die slurpende oom dat hij niet moet slurpen zal waarschijnlijk geen invloed hebben. Als het wel invloed had, dan was ome Harry al veel eerder gestopt met slurpen en hoefde jij niet je nu al op te winden. Oefen in loslaten, oefen in gelukkig zijn door te kunnen accepteren wat er is.
Als je iets doet: de aanrecht schoonmaken bijvoorbeeld of de pannen afwassen van het kerstmaal, oefen dan in het moment te zijn. Alleen dit moment doet er toe, niet het vorige (verleden), niet het komende (toekomst). Voel het hete afwaswater, voel de heet geworden pan, kijk hoe je de sausresten met de afwasborstel wegspoelt - in dit moment.
Oefen dankbaarheid. De vaatwasmachine uitpakken wordt een leuk klusje als je dankbaar kunt zijn voor het feit dat je niet de hele afwas in je eentje hoefde te doen, of dat je je gezin met de schone borden, bestek, glazen een heerlijk maal kon voor zetten. Wees dankbaar voor het feit dat er schoon drinkwater uit de kraan komt, dat je een echte keuze kon maken (kaarsen of elektrisch licht?) en dat je dierbaren met hun eigen aardigheden rond je tafel had.
De eerste stap voor het oefenen van dankbaarheid is los te laten dat alles vanzelfsprekend is. Niets is vanzelfsprekend. De tweede stap voor het oefenen van dankbaarheid is bewust te zijn van het moment waarin je dankbaar bent.
De derde stap is dan opmerken dat je geen irritatie of iets dergelijks meer voelt.
Op kerstdagen, nieuwjaarsbijeenkomst of recepties: we kunnen dan de hele dag oefenen in mindful aanwezig zijn, in elk moment. Handig niet alleen in familiebijeenkomsten, maar voor elke bijeenkomst.
Leef mindful, bewust zonder oordeel. Zo ontwikkel je ook veerkracht. Zeker als dit buiten je comfort zone is. Die wordt dan ook weer uitgebreid.
Thich Nhat Hanh
-boeddhistische monnik, vredesactivist-
